داستان اصلی کتاب در مورد سروان ارتش قبل از انقلاب است که به خاطر درگیری با افسری امریکائی مورد غضب مافوق‌هایش قرار می‌گیرد و به عنوان زندان‌بان به دوستاق (غارـ زندانی سری در مکانی ناشناخته) تبعید می‌شود

دوم شخص مفرد روایتی از زندگی محمدسعید جباری است؛ جوانی که تنها سی و یک سال زیست و به سبب شکل زیستنش و کاری که به عهده داشت، از خود نقلی به جا گذاشت که درخور یک زندگی نامه به یادماندنی است.

باد نرمه‌های برف را به صورتم می‌زند. هنوز تا کوره‌های آجرپزی خیلی راه دارم. تاآنجا دوام بیاورم؛ وسیله‌ای برای رفتن پیدا می‌شود. قدم‌هایم را بلند برمی‌دارم تا قبل از تاریک‌شدن هوا به روستا برسم. به پاهایم که نگاه می‌کنم، خنده‌ام می‌گیرد. مادر این‌جور موقع‌ها می‌گفت «مثل عَلِی بانی‌ها راه نرو، آدم ازت می‌ترسه!» دستانم را جلوِ دهانم «ها» می‌کنم. صدای سگ‌ها از دور به گوشم می‌رسد. احساس می‌کنم گرگ‌ها در این حوالی‌اند و با هر قدم به من نزدیک‌تر می‌شوند؛ این حس را از کودکی داشته‌ام. یاد حرف پدر که می‌افتم دلم قرص می‌شود. «هر موجودی از انسان می‌ترسد!»

چند قدم بعد از خانه عتیق ملغمه‌ای از عاشقانه‌ها و رفاقت‌های از دست رفته‌ای است که روی کاغذ امیدی به زنده شدنشان نیست. عاشقانه و رفاقت‌هایی میان خالق و مخلوق یا دو مخلوق.

«این را خوب می‌دانید که ما ابزاری بیش نیستیم. دست‌آخر این بنی‌آدم است که تصمیم می‌گیرد و انتخاب می‌کند. این انسان است که یا در آغوش ما محو می‌شود یا آنکه ما را شکست‌خورده در خودمان محو می‌کند! من هم تنها در مقام یک ابزار وسوسه وارد مأموریت شدم.»

نگهبان چند قدم برمی‌دارد و درِ کانتینر پنجم را باز می‌کند. جعبۀ دوم را می‌کشد بیرون. زیپ کاور را سُر می‌دهد پایین. صورت مردی حدود چهل‌ساله بیرون می‌ماند. الناز که در آن لحظه دست‌کمی از آن مرده‌ها نداشت، نزدیک‌تر رفته و خیره می‌شود به صورت مردی که سرش مو ندارد و لب‌های گوشتی‌اش به سفیدی گچ دیوار است. درحالی‌که سرش گیج می‌رود، به‌سمت بازپرس می‌چرخد. دست جلوِ صورتش تکان می‌دهد و می‌فهماند که ویل نیست.

اما من هنوز دل‌تنگم. نمی‌دانم چه بگویم؛ اما همین‌قدر می‌دانم که دل‌تنگی هرچه هست آدمی را لال می‌کند؛ آدمی را به قهقرای بی‌زمانی می‌برد. آنجا که فقط «تنهایی» وجود دارد؛ آنجا که تنهایی معنای کالی است در عمیق‌ترین بُعد انسان. این را زلیخا نمی‌داند. زلیخایی که در رگ‌هایش نور جای خون می‌گردد، نمی‌داند. خودش هم می‌داند که چیزی از دل‌تنگی نمی‌داند. می‌داند که سهمی از درک دل‌تنگی ندارد. او هرچه شنیده را به من گفته؛ اما من آنچه را زندگی می‌کنم، می‌دانم. برای من، دل‌تنگی از پسِ ترس‌هایی ظاهر می‌شود که گاهی به جانم چنگ می‌زنند. دل‌تنگی‌هایم مرا به‌سمتی می‌کشند که مایه‌ای جز آه ندارند.

سرشت انسان همواره بر مدار کشف و شهود وقایع ناب و عجیب استوار بوده و افراد از مواجهه‌شدن با وقایع ماورایی و خارج از دایرۀ روزمرّگی‌ها لذّت می‌برند. رمان هدیه‌ای از یک جن روایتی است هیجان‌برانگیز که شما را با دنیای اتّفاقات خارق‌العاده اما باورکردنی پیوند می‌زند و حس شورانگیز خواندن یک داستان پرماجرا با فرازونشیب‌های جذاب را برایتان به ارمغان می‌آورد. شما در هنگام مطالعۀ این کتاب ناخودآگاه خود را در جایگاه شخصیت اصلی می‌بینید و عشق، ترس و وحشت را تجربه و گام‌به‌گام برای به‌دست‌آوردن روابط علّی‌ومعلولی رویدادها تلاش می‌کنید.

روزی که پدر برایم پیانو می‌خرید، گفت:

«مرد اگر چیزی برای پنهان‌کردن نداشته باشد، چیزی هم برای ترسیدن ندارد.»

تا آن روز تصوّرم از ترس پدر یک نخ سیگاری بود که دم ‌ظهر با همکارش توی پادگان کشیده بود و بوی آن حتّی از زیر عطر تند گل‌محمدی‌ای که روی پیراهنش خالی کرده بود هم به دماغ می‌زد. مادر هیچ‌وقت نمی‌فهمید یا شاید هم می‌فهمید و به ‌روی خودش نمی‌آورد. آن روز خریدن پنهانی پیانو از پیرمرد ارمنی هم اضافه شد به تصوّرم از ترس‌های پدر.

چند وقتی می‌شود دلم ریخته. قلبم ریخته. به قول احسان افتاده. ترس‌هایم را کرده‌ام. به همانی که فکر می‌کرده‌ام، رسیده‌ام. دکتر که از آزمایش‌ها گفت، گفت که حدسم درست بوده. یکهو تمام زندگی‌ام با مصطفی مثل قطاری از ریلِ خاطراتم رد شد. احساس کردم زندگی شیرینم چه کوتاه و چه زود گذشت؛ اندازۀ چشم‌به‌هم‌زدنی حتّی و یکهو قدرش، قدر و قیمتش جلوِ چشم‌هایم بزرگ شد. برق زد و تند دور شد؛ دست‌نیافتنی.

خانم و آقای توک

مثل همهٔ آخرهفته‌ها خانم و آقای توک، سگشان را در خانه گذاشتند و به مهمانی رفتند. البته خودشان از شنیدن کلمۀ سگشان به‌شدّت ناراحت می‌شوند و ترجیح می‌دهند سگشان را یا پسرشان بگوییم یا اسمش را؛ ناندا. روز اوّلی که اسباب‌کشی کردند، همهٔ همسایه‌ها پشت درهای بسته‌شان فقط صدای خانم توک را می‌شنیدند:

«بدو مامان. بیا پسرم.»

و صدای آقای توک:

«از این‌طرف بابایی، اون‌ور نه، از این‌طرف.»

و صدای ضعیف و زیری که انگار فقط بله‌گفتن بلد است و گاهی پشت‌سرهم تکرار می‌کرد:

«بله، بله، بله، بله، بله، بله، بله، بله…»

گودرزی یک روز در میان زنگ می‌زد و پیشنهاد استخر و کوه و سفره‌خانه می‌داد. سالاری همه را رد می‌کرد و بهانه‌ای می‌آورد مثل پادرد و کمردرد… وقتی سعید همین پیشنهادها را به او می‌داد، برای ردکردن دعوتش احتیاج به هیچ بهانه‌ای نداشت و سعید هم اصلاً اصرار نمی‌کرد. سالاری خوب می‌دانست چرا باید پیشنهادهای گودرزی را فوراً رد کند. جدا از بی‌حوصلگی، به‌تجربه دریافته بود که آدم‌هایی که خودشان را رفقای قدیمی او می‌دانند، از ارتباط با او هدفی جز پول ندارند.

هنرمند همیشه پاره‌ای از خودش را در اثر جاودانه می‌کند؛ کلمه، تصویر، هرآنچه که از خود دارد. تردید را برای کشیدن طرح کنار گذاشته‌ام. می‌دانم امپراتور با دیدن این طرح چنان خشمگین می‌شود که اوّلاً مثل گاو خشمگین نعره می‌کشد، ثانیاً همۀ داستان این طرح را می‌دانند. وقتی می‌دانند دیگر نیازی به توضیح‌دادن نیست. من هدف حزب را با کشیدن این طرح به ثمر می‌رسانم.

اسماعیل صدای برخورد گوشی با جایی را حس کرد و بعد ارتباط قطع شد. دل توی دلش نبود. بلند شد. با همان صورتی که نصفش کبود بود، لباس پوشید. به مادرش گفت که شاید تا صبح نیاید؛ اما مادرش گفت که شب تنها می‌ترسد. مخصوصاً با این دعوایی که سر شب شد و مشت خورد توی صورت اسماعیل. از او خواست که زودتر بیاید. اسماعیل ماند سر دوراهی. اگر می‌خواست فقط تا خانهٔ سرمه‌شان برود و با نگاه به پنجرهٔ اتاق سرمه دلش را آرام کند و برگردد، لااقل دو ساعت طول می‌کشید.

_ باشه. می‌آم.